“သိုးကေလ၊ ပုပၸါးနတ္ေတာင္
အေခါင္ျမင့္ဖ်ား၊ စံုေတာျပား၌
နံ႕ရွားၾကိဳင္လြင့္၊ ခါတန္ပြင့္သည့္
ေရႊႏွင့္ယိုးမွား၊ ပန္းစကား” အစခ်ီ မင္းမဟာဂီရိ နတ္မင္းကို တိုင္တည္ခဲ့ေသာ ပုပၸါးေတာင္အလွဖြဲ႕ ပုဂံကဗ်ာက စတင္၍ ပ်ိဳ႕၊ လကၤာ၊ ရတု၊ ရကန္၊ ေလးခ်ိဳး၊ ေဒြးခ်ိဳး၊... စသျဖင့္ စသျဖင့္ေသာ ကဗ်ာ အမ်ိဳးအစား မ်ားစြာကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရင္းႏွီးခဲ့ၾကသည္။ ျမန္မာကဗ်ာသည္ ေခတ္အဆက္ဆက္တြင္ လုူ႔အဖြဲ႔အစည္း၊ လူတန္းစားအလႊာေပၚတြင္ မူတည္၍ အဖြဲ႔အႏြဲ႔ အမ်ိဳးအစားမ်ားစြာ ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။ ကဗ်ာသည္ ေခတ္ကို ထင္ဟပ္ ေစသည္။ ကဗ်ာမ်ားသည္ ေခတ္အေၾကာင္းကို ေျပာေနၾကသည္။ ပုဂံေခတ္ အနႏၲသူရိယ အမတ္၏ “သူတည္းတစ္ေယာက္” လကၤာ၊ ပင္းယေခတ္ စတုရဂၤဗလ အမတ္၏ “ေရႊဖဝါးေတာ္ေအာက္ ကၽြန္၏ေလွ်ာက္ျဖင့္” အစခ်ီ ရတု၊ အင္းဝေခတ္က ကိုးခန္းပ်ိဳ႕၊ ေတာင္ငူေခတ္ က နတ္ရွင္ေနာင္ ရတုမ်ား စသည့္ ကဗ်ာမ်ားသည္ ေခတ္ကို မီးေမာင္းထိုးျပနိုင္ခဲ့ေသာ ကဗ်ာမ်ားျဖစ္သည္။ ေညာင္ရမ္းေခတ္ ဝန္ၾကီးပေဒသရာဇာ တ်ာခ်င္းမ်ား၊ ရွင္ျငိမ္းမယ္ အိုင္ခ်င္းမ်ားလည္း အလားတူပင္ ျဖစ္သည္။ ေျပာလိုသည္မွာ ေခတ္၏ ေျပာင္းလဲ မွဳႏွင့္ အတူ ကဗ်ာ အေရးအဖြဲ႔လည္း ေျပာင္းလိုက္လာသည္။
ယေန႔ကဗ်ာမ်ားတြင္.......
တစ္ပါဒ လွ်င္ စကားလံုး (၄)လံုး၊ အဖ်ားခ် (၇)လံုး ရွိလွ်င္ လကၤာ၊ ၂ပိုဒ္ နွင့္ ၂ ခ်ိဳးပါျပီး အဖ်ားခ် ကာရံတစ္စံု ညီလွ်င္ ေဒြးခ်ိဳး၊ ၄ပိုဒ္ ၄ခ်ိဳး ပါျပီး အဖ်ားခ် ကာရန္ ၂ စံုညီလွ်င္ ေလးခ်ိဳး စသည့္ ကဗ်ာ အေရးအဖြဲ႕ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း တို႔၏ အျပင္ဖက္သို႔ ေဖာက္ထြက္လာမွဳ၊ ကဗ်ာဆရာတို႔၏ လြပ္လပ္စြာ ဖန္တီးျခင္းကို ႏွစ္သက္မွဳ တို႔မွ စတင္ျပီး ယေန႔႔ ေခတ္ျပိဳင္ကဗ်ာမ်ား ျဖစ္လာသည္။
ေရွးရိုးကဗ်ာမ်ားတြင္ ကဗ်ာဆရာသည္ မိမိေတြ႔ျမင္ရသည္တို႔၏ ဂုဏ္ပုဒ္မ်ားကို ခ်ီးက်ဴးဖြဲ႔ဆိုၾကသည္။ စကားလွ စကားဆန္းမ်ားထည့္သြင္းတတ္သည္။ ကိုလိုနီေခတ္ေနာက္ပိုင္း ေခတ္စမ္းကဗ်ာ ေပၚထြက္လာေသာအခါ လမ္းေဟာင္းကို စြန္႔လႊတ္၍ စိတ္ခံစားမွဳ အသားေပးသည့္ လူ႔သေဘာ လူ႔သဘာဝ ကိုဖြဲ႔ဆိုသည့္ ပံုစံသစ္ကို ေဖာက္ထြက္လာခဲ့သည္။ ကဗ်ာဆရာတို႔သည္ ျပည္တြင္းအျပင္ ျပည္ပ ကဗ်ာမ်ားကိုပါ ဖတ္ရွဳ လာရာမွ ယေန႔ ေမာ္ဒန္၊ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ ေခတ္မ်ားဆီ ကူးေျပာင္းလာခဲ့သည္။
ေခတ္ျပိဳင္ကဗ်ာတို႔၏ ကာရန္လြတ္လပ္မွဳ(Free Verse) အေပၚ အျငင္းပြားမွဳမ်ား ရွိေသာ္လည္း ကဗ်ာဆရာတို႔သည္ မိမိတို႔၏ အေရးအဖြဲ႔ အေပၚ သံသယ ကင္းမဲ့စြာ ေရးဖြဲ႔လာၾကသည္။ အမွန္တကယ္တြင္ ကာရန္မဲ႔သည္ဟု ထင္ရေသာ ေခတ္ျပိဳင္ကဗ်ာတို႔တြင္ မျမင္နိုင္ေသာ ကာရန္မ်ား ရွိေနသည္။ တခါတရံ ကဗ်ာမ်ားက စိတ္နယ္ ၏ အျပင္ဖက္ထိ ဆြဲေခၚသြားတတ္ၾကသည္။ ကဗ်ာဆရာ၏ ကိုယ္ပိုင္အတၱမ်ား၊ တက္ၾကြမွဳ၊ စိတ္သိမ္ငယ္မွဳ၊ ေျခာက္ျခားမွဳ၊ အထီးက်န္ဆန္မွဳ တို႔ ကဲ့သို႔ေသာ ခံစားခ်က္ မ်ားကို ကဗ်ာမ်ားတြင္ ျမွဳပ္ႏွံထားၾကသည္။ တင္ျပပံု အသစ္မ်ားကို ဖန္တီးရာတြင္ နိုင္ငံျခား ကဗ်ာမ်ားကို ပါ ဆင့္ပြားေလ့လာရာမွ ေမာ္ဒန္ေလာကတြင္ပင္ ကဗ်ာအယူအဆ မ်ားစြာ ကြဲျပားလာသည္။ ဒႆန ဆန္ေသာ အဖြဲမ်ား၊ လြပ္လပ္ေသာကာရန္ျဖင့္ လြပ္လပ္ေသာ စကားလံုးမ်ားသည္ ျမန္မာစာဖတ္ပရိတ္သတ္ဆီသို႔ သူစိမ္းဆန္စြာ ဝင္ေရာက္လာသည္။စာဖတ္သူ အမ်ားစု သည္ ေခတ္ျပိဳင္ ေမာ္ဒန္ကဗ်ာမ်ားကို ပစ္ပယ္ျခင္းလဲ မျပဳ၊ ဖက္တြယ္ျခင္းလဲ မျပဳပဲ ဘာသိဘာသာ လက္ခံထားၾကသည္။ စာဖတ္သူထံမွ ကဗ်ာဆရာတို႔သည္ ေကာက္ခ်က္တစ္စံုတစ္ရာ မရရွိခဲ့ၾက။ စာဖတ္သူ အနည္းစုကေတာ့ ကဗ်ာကို ကဗ်ာလို အလိုက္သင့္ ခံစားၾကသည္။ အခ်ိဳ႕ က အျမင္ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ အဓိပၸါယ္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ဖြင့္ဆိုၾကသည္။ ထိုဖြင့္ဆိုမွဳမ်ားသည္ သေဘာထားကြဲလြဲမွဳျဖင့္ စျပီး သေဘာထားကြဲလြဲမွဳ ျဖင့္သာ အဆံုးသတ္သြားတတ္သည္။ ေမာ္ဒန္ကဗ်ာသည္ ျမန္မာစာဖတ္သူမ်ားၾကားတြင္ ဗီလိန္တစ္ေယာက္ျဖစ္လာသည္။ အခ်ိဳ႕ က ေခတ္ျပိဳင္ကဗ်ာတို႔ကို လက္ေျမာက္ၾကသည္။ ကန္႔ကြက္ ရွဳတ္ခ်သည္။
ဘယ္လိုပဲ ျဖစ္ေနပါေစ ေခတ္ျပိဳင္ကဗ်ာေရးေနၾကေသာ ကဗ်ာဆရာမ်ားသည္ ကဗ်ာေတြကို ေရးေနၾကဆဲပဲ ျဖစ္ပါသည္။ အခ်ိဳ႕က စာဖတ္သူကို ဥိးတည္၍ ေျဖရွင္းခ်က္ ေပးလိုၾကသည္။ အခ်ိဳ႕႔က မိမိ ကဗ်ာ ဝိဥာဥ္ေလးတစ္ခုထဲျဖင့္ ကဗ်ာေရးေနၾကသည္။ မည္သို႔ ျဖစ္ပါေစ.. ယေန႔ ေခတ္ျပိဳင္ကဗ်ာမ်ားသည္လဲ ေခတ္အဆက္ဆက္ ကဗ်ာမ်ားကဲ့သို႔ပင္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ကို ထင္ဟပ္ ေနလိမ့္ဥိးမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ေသခ်ာတာ တစ္ခုေတာ့ ရွိပါသည္။ “ကဗ်ာဆရာမ်ားသည္ ကဗ်ာမ်ားကို ေရးေနၾကသည္။”
- ကိုယ္ပိုင္အယူအဆ၊ ကိုယ္ပိုင္ ထင္ျမင္ခ်က္ သာလွ်င္ျဖစ္ပါသည္။ လြတ္လပ္စြာ သေဘာထားကြဲလြဲ ပိုင္ခြင့္ ရွိပါသည္။
လက္ဝဲ